Het landschapsontwerp voor Ringpark Groene Vesten, een park dat de bestaande en nieuwe ‘Vestenparken’ aan elkaar rijgt, is klaar. Op basis van dit landschapsontwerp en de adviezen van onder andere het team van de intendant, de betrokken districten, de diverse stakeholders in de werkbanken, de burgerbewegingen en de buurtbewoners in de werkateliers keurde de stad Antwerpen reeds een eerste uitvoeringsproject goed. Namelijk in het zuidelijke deel, daar gaan de ontwerpers aan de slag om ‘Pomppark Zuid’, gelegen tussen de Singel en het Ringspoor, samen met de geluidsmaatregelen langs het nieuwe park verder uit te werken. De stad selecteerde ook budget voor vier deelprojecten waarbij nog verder onderzoek vereist is. Deze deelprojecten zijn het Ringpad, samen met de erlangs gelegen geluidsmaatregelen en parkaanleg aan de extra muros-kant tussen de Grotesteenweg en de Posthofbrug; de verdere uitwerking van Pomppark Oost of Vestenpark Luisbekelaar; geluidsmaatregelen ter hoogte van de Tuinwijk in Borgerhout in het oostelijke deel; en de geluidsschermen op de middenberm van de Ring die verder onderzocht worden, waarbij de resultaten van de oppervlaktebehandeling van het wegdek van de R1 worden meegenomen.
Ringpark Groene Vesten is zo’n 450 voetbalvelden groot en loopt langs weerskanten van de Ring van het station Antwerpen-Zuid tot aan het knooppunt met de E34/E313 op de grens van Borgerhout met Deurne. Het maakt van deze zone langs de Ring een groene plek voor de nabijgelegen buurten en de stad.
Schepen voor mobiliteit Koen Kennis: “We weten uit studies dat steden die mobiliteit en leefbaarheid weten te verzoenen aantrekkelijke steden zijn om in te leven, te werken, te investeren en om te bezoeken. De Ringparken die we in het kader van de Grote Verbinding aanleggen zijn daarvoor belangrijke bouwstenen.”
Landschapsontwerp als basis voor selectie eerste projecten
Het landschapsontwerp voor het volledige Ringpark Groene Vesten, met de vroegere Brialmont-omwalling als inspiratie, is klaar. Het legt de grote lijnen en mogelijkheden van het Ringpark Groene Vesten vast. Het geeft parkaanleg, het Ringpad, geluidsmaatregelen, ecologische verbindingen en een goede waterhuishouding een plek in het grote gebied. Het is een eerste concept van hoe de parken en verbindingen er kunnen uitzien en waar er ruimte is voor recreatie, sport of spel.
Het leefbaarheidsbudget voorzien voor Ringpark Groene Vesten is niet toereikend om het volledige landschapsontwerp in een keer te realiseren. Op basis van adviezen van onder andere team intendant, de betrokken districten, de diverse stakeholders in de werkbanken, de burgerbewegingen en de buurtbewoners in de werkateliers keurde de stad Antwerpen reeds een eerste uitvoeringsproject goed. Voor vier andere geselecteerde deelprojecten, waar verder onderzoek vereist is, is het budget gereserveerd.
Bij de keuze van de projecten is het principe ‘werk combineren met werk’ gehanteerd. Hierdoor zullen bij de aanleg van een nieuw park steeds de flankerende geluidsmaatregelen mee uitgevoerd worden. Ook bij de aanleg of heraanleg van een deel van het Ringpad, zullen de omliggende parkaanleg en geluidsmaatregelen mee opgenomen worden. Dit geldt ook voor al de ecologische en watergebonden maatregelen binnen de geselecteerde projecten, zoals faunapassages, hop-overs voor vleermuizen, de Ringwadis, enzovoort.
Pomppark Zuid als eerste project van start
In het zuidelijke deel van het Ringpark, tussen de Kolonel Silvertoplaan en de Jan van Rijswijcklaan, wordt Pomppark Zuid als eerste project gerealiseerd. Het nieuwe park ligt tussen het treinstation Zuid, de spoorweg, de Desguinlei (Singel) en de Jan Van Rijswijcklaan. De opmaak van de definitieve inrichting van het park doen de ontwerpers samen met de buurtbewoners, stakeholders en huidige gebruikers. Hun inbreng is cruciaal om de verder inrichting en programma binnen het park vorm te geven. Op donderdag 26 augustus 2021 organiseert het team een eerste inspraakmoment voor dit nieuwe park. Meer informatie over dit moment is vanaf begin augustus terug te vinden op de website van De Grote Verbinding onder Ringpark Groene Vesten.
De verdere vormgeving van de geluidsmaatregelen langs het park gebeurt in nauw overleg met de experten van de UGent en het Agentschap Wegen en Verkeer zodat ze de juiste locatie, hoogte en vorm kunnen krijgen. Hierbij wordt steeds een afweging gemaakt van doeltreffendheid tegenover kostprijs. De ambitie is om voor de gebruikers van het nieuwe park eenzelfde geluidsniveau te bereiken als vandaag in het Stadspark in hartje stad.
Na de opmaak van het definitieve ontwerp, de technische uitwerking van de plannen en het aanvragen van een omgevingsvergunning, kunnen de eerste werken aan Pomppark Zuid vermoedelijk in de loop van 2024 van start gaan.
Verder onderzoek voor vier deelprojecten
De stad selecteert budget voor vier deelprojecten waar nog verder onderzoek vereist is:
1. De aanleg van het nieuwe Ringpad tussen de Grotesteenweg en de Posthofbrug, aan de extra muros-kant van de Ring. Het nieuwe Ringpad zal, afhankelijk van de locatie, tussen de vier en zes meter breed worden. Ook de parkaanleg langs het Ringpad en de geluidsmaatregelen worden mee voorzien. Als het budget het toelaat worden ook de geluidsmaatregelen aan de intra muros-kant van de Ring, langs het Brilschanspark en Wolvenberg, voorzien. Hier zoekt het ontwerpteam nog naar een oplossing om de bestaande natuur en ecologische passage langs de spoorweg te verenigen met een doeltreffende geluidsmaatregel. Nadien kunnen ook de parkaanleg, het nieuwe Ringpad en de geluidsmaatregelen erlangs, verder doorgroeien richting Groene Hoek en Rodekruislaan en/of richting Leeuwerikpark.
2. De uitvoering van ofwel het Pomppark Oost ofwel het Vestenpark Luisbekelaar. Een beslissing rond beide parken wordt pas genomen na verdere afstemming met het traject voor de toekomstige inrichting van de zuidelijke Ring en de knoop met de E313/34.
3. De geluidsmaatregelen aan de Tuinwijk in Borgerhout, tussen de net vernieuwde schermen en de Stenenbrug, worden specifiek voor deze locatie verder doorgerekend. Als daaruit blijkt dat het effect van de schermen op de gebruikers en de eerstelijnsbebouwing (op de begane grond) voldoende groot is kan dit project ook in uitvoering gaan.
4. Ter hoogte van de geselecteerde projecten in het zuidelijke en centrale gedeelte onderzoekt de stad samen met het Agentschap Wegen en Verkeer bijkomende geluidsreducerende maatregelen. Het landschapsontwerp voorziet nu in geluidsschermen op de middenberm van de Ring. Een andere oplossing zou kunnen bestaan uit een oppervlaktebehandeling van het bestaande wegdek die het brongeluid van de Ring zou verminderen. Met deze techniek worden er groeven in de bestaande betonnen rijbaan van de Ring geslepen waardoor het rolgeluid van het autoverkeer vermindert. Het is een oplossing die de geluidsoverlast aan de bron aanpakt en heeft mogelijk een gelijkwaardig effect als het plaatsen van geluidsschermen in de middenberm. Beide maatregelen worden na het onderzoek tegen elkaar afgewogen op vlak van doeltreffendheid en kostprijs.
Annick De Ridder, voorzitter van AG Vespa en schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening : “Met deze beslissing zetten we belangrijke stappen voor de verbetering van de leefbaarheid van de buurten en wijken langs de zuidoostelijke Ringzone. Ik ben blij dat onder andere ook ter hoogte van het Park Brialmont bijkomende geluidsmaatregelen worden voorzien en het Ringpad wordt uitgebouwd.”
Slimme investeringen
Met het oog op een toekomstige overkapping moeten er nog heel wat aanpassingen gebeuren aan het huidige zuidelijke deel van de Ring. De ruimte die de snelweg inneemt, zal daardoor veranderen en voor een deel overlappen met Ringpark Groene Vesten. Hierdoor ontstaan er twee zones in het park: een tijdelijke zone waar vermoedelijk een deel van de nieuwe zuidelijke Ring zal komen te liggen, en een permanente zone waar er geen impact zal zijn door de aanleg van deze nieuwe Ring. Een deel van de geselecteerde projecten voor Ringpark Groene Vesten die nu verder uitgewerkt worden liggen in de tijdelijke zone, en zullen op termijn terug moeten wijken voor een toekomstige overkapping.
Hierbij wordt steeds de afweging gemaakt tussen duurzame investeringen in de permanente zone van het park, en tijdelijke ingrepen die noodzakelijk zijn om op korte termijn een betere omgevingskwaliteit te creëren en in te zetten op beoogde modal shift. Door slim met deze laatste investeringen om te gaan, kunnen ze later hergebruikt worden in een andere toepassing op of naast het dak van de Ring.