Erica Caluwaerts is bijna drie jaar de enige vertegenwoordiger van de Open Vld op de Antwerpse gemeenteraadsbanken, maar in januari wordt ze samen met haar partijgenoot Willem-Frederik Schiltz schepen. “Er zijn een aantal zaken die ik eens grondig wil bespreken binnen het schepencollege, zoals de War on Drugs en de mobiliteit”, zegt Caluwaerts.
Tijdens de onderhandelingen van het Antwerpse bestuursakkoord in 2018 was afgesproken dat Vooruit met drie schepenen zou beginnen. De partij staat één schepen af begin 2022 en Open Vld zou niet één maar twee vertegenwoordigers krijgen in het schepencollege. Huidig Open Vld-schepen Claude Marinower stopt dan met de Antwerpse politiek.
Vier maanden voor ze de banken van de gemeenteraad inruilt voor die van het schepencollege blikt Caluwaerts al even vooruit. Ze weet nog maar net welke bevoegdheden ze krijgt: voorzitter van het bijzonder comité voor de sociale dienst, openbaar domein en werken. Schiltz zal bevoegd zijn voor industrie en economie, digitalisering, innovatie, marketing en communicatie en rechtszaken.
Bent u blij met deze bevoegdheden?
Caluwaerts: Zeker, want ze sluiten aan bij mijn natuur. Als advocaat en strafpleiter doe ik veel pro-Deozaken. Ik ben niet zo’n advocaat als die in de televisiedocumentaire op Vier Justice 4 All te zien zijn. Ik zie spijtig genoeg veel jongeren in mijn advocatenpraktijk verschijnen die kleine straatdealertjes zijn. Meestal gebruiken ze zelf niet. Ze worden verleid om drugs te verhandelen zodat ze enkele honderden euro’s kunnen verdienen om een beetje luxe te kunnen aanschaffen. Veel van deze jongeren zijn vroegtijdige schoolverlaters. Hier moeten we iets aan doen.
Ik weiger te spreken van een verloren generatie, zoals sommigen doen. Dat bestaat niet. Je moet bereid zijn om bij deze jongeren dieper te durven graven om zo de echte oorzaak te vinden. Je moet ze dan activeren richting werk en daarbij vooral zorgen dat ze zelf de regie in handen hebben en zo hun verantwoordelijkheid nemen.
Het is belangrijk dat mensen met een leefloon zo veel mogelijk worden tewerkgesteld. Dat kan in loondienst, maar ook als ondernemer. Het voorzitterschap van het bijzonder comité, dat nu bij schepen Tom Meeuws (Vooruit) zit, en de bevoegdheid werk, geven mij de instrumenten om voor deze jongeren iets te betekenen.
U deinsde in het verleden niet terug om kritiek te hebben op de War on Drugs. Gaat die ook te horen zijn aan de collegetafel met burgemeester De Wever?
(Glinsterende ogen) Ik kijk al uit naar de boeiende gesprekken hierover. Nu, ik had nooit kritiek op de War on Drugs op zich. Ik ben gaan luisteren naar de bewoners in de wijken waar de politieactie Nachtwacht tegen het drugsgeweld plaatsvond. Zij zeiden dat ze er geen probleem mee hadden om zichzelf geregeld te identificeren en dat de BearCat, de pantserwagen van de politie, in hun buurt stond.
Ja, de aanpak van de drugsorganisaties zit voor een groot deel op federaal niveau. Toch zijn er zaken die de stad zelf kan doen. Bijvoorbeeld de aanpak van het problematisch drugsgebruik, zoals op het Sint-Jansplein.
U komt als advocaat geregeld in het arresthuis aan de Begijnenstraat in Antwerpen. Wat vindt u van de plannen voor de nieuwe gevangenis?
Ze is nog niet af hé. Ik heb gezien dat er veel bomen komen. Kijk, de gevangenis in de Begijnenstraat is mensonwaardig en niet gericht op de herintegratie van de gevangenen in de maatschappij. Mensen die de gevangenis in gaan, horen er beter uit te komen en dat is nu niet het geval. Er wordt onvoldoende werk gemaakt van het achterhalen van de socio-economische en psychologische achtergrond van de gedetineerde.
Bomen zijn overal nuttig, maar verder spreek ik mij niet uit over het uitzicht van de nieuwe gevangenis. Wat echt van belang is, is hoe mensen binnen gevangenissen worden behandeld.
Van de stenen van een gevangenis naar de stenen op straat. U wordt bevoegd voor openbaar domein. Ook dat ligt in mijn natuur. Herinner u ons interview bij mijn voorstelling als Open Vld-kandidaat?
U had het toen wel over mobiliteit en fietsen.
Wel, openbaar domein sluit daar toch goed bij aan.
Antwerps mobiliteitsschepen Koen Kennis (N-VA) gaat het graag horen?
Ik ga er met hem ook een goed en diepgaand gesprek over hebben. (lacht)
Heraanleg van straten en pleinen zit vooral bij de districten, dus daar gaat u weinig last van hebben?
Denk je? De meeste vragen die we krijgen van Antwerpenaars gaan over de staat van de trottoirs. Dit is een oud, maar ook een complex gegeven. Ik ga er werk van maken dat nutsmaatschappijen niet meer om de haverklap straten openbreken zonder dat bewoners er iets van weten. Er is een betere controle nodig op de uitgevoerde werken. Vanuit ons kabinet gaan we echt actie ondernemen. Heb ik nu al ‘ons’ kabinet gezegd? (lacht) Het doel is dat burgers minstens weten wanneer er werken zijn, wat er gaat gebeuren en voor hoe lang. Als politieke verantwoordelijken moeten we streng toezien op de uitvoering van de werken.
De Hoogstraat is een lappendeken en elke keer er een aannemer passeert, komt er een lap bij. Als de controle op de uitvoering al faalt in een straat in het historisch, toeristisch stadscentrum en in de schaduw van het stadhuis is het dan verbazend dat ik twijfel aan die politieke verantwoordelijkheid?
Ik neem dit op mijn krachten. Ja, we mogen best strenger zijn op uitvoering van de werken in onze straten en pleinen. Dit wordt een serieus strijdpunt voor mij. Ik vind dat elke Antwerpenaar recht heeft op een deftig trottoir en een degelijk wegdek voor zijn deur.
Schiltz was dan nog wel districtsschepen in Antwerpen, maar u heeft helemaal geen bestuurservaring en u zit nog maar sinds begin deze legislatuur in de gemeenteraad. Vreest u niet opzij te worden geschoven door de andere schepenen?
Dat denk ik niet. Het bestuursakkoord van Antwerpen is voor 95% ons verkiezingsprogramma. Dit schepencollege is één team dat collegiaal met elkaar omgaat. Bovendien leer ik snel bij. Ja, ik ben pas op mijn veertigste in de actieve politiek gestapt. Dat was ook een bewuste keuze. Ik wou eerst een echt leven opbouwen
en de hindernissen nemen die daar mee gepaard gaan. En ik neem mijn ervaring als strafpleiter mee. Ik kom echt van de straat en vanachter de deuren van de privésfeer. Daarom weet ik wat echt speelt. Dat is mijn kracht.
Wist u dat wanneer u schepen bent, het Antwerpse schepencollege voor het eerst in de geschiedenis uit evenveel vrouwen als mannen zal bestaan?
Ik had daar niet bij stilgestaan, maar dat is plezant. Het is ook mooi dat dit zo organisch is gegroeid. Luidt dit ook een nieuwe politieke cultuur in volgens u?
Dat denk ik niet. Elk vogeltje zingt natuurlijk hoe die gebekt is, maar dat hangt niet vast aan het geslacht van de politicus.
Met Schiltz en u in het schepencollege is dus ook al geweten wat de kop van de kieslijst van Open Vld gaat zijn met de gemeenteraadsverkiezingen in 2024. Gaat u die trekken?
(Lacht) Als u dit zegt. Neen, even serieus. We moeten ons nog bewijzen als schepen. Daarna zullen we zien of
de partij en de Antwerpenaar ons werk heeft gewaardeerd. Heb ik de ambitie? Ja, maar die heeft Willem-Frederik ook en daar is niets mis mee.
U heeft slechts drie jaar om u te bewijzen. Bovendien is het beleid voor uw bevoegdheden al uitgetekend door huidig schepen Marinower. Zijn er nog wel voldoende uitdagingen?
Ik heb daadwerkelijk het geluk dat Claude al een deel heeft uitgezet en mijn partij een goed bestuursakkoord onderhandelde. Alleen is een stad nooit af en is die continu in beweging. Bij het opstellen van het bestuursakkoord kon niemand zich voorstellen dat we nu in een coronapandemie zouden zitten. Een crisis die ons ook andere inzichten gaf. Uitdagingen genoeg.
Is Open Vld Antwerpen al wat hersteld van heel de affaire rond Sihame El Kaouakibi en Let’s Go Urban? Die bladzijde is omgeslagen. Zij is ook geen lid meer. Voor ons is dit einde verhaal.
Blijft u actief als advocaat?
Niet op dezelfde manier als nu. Ik heb nog wel enkele engagementen lopen tegenover klanten en rechtszaken waar ik moet pleiten, maar het merendeel van mijn tijd zal naar het schepenambt gaan. Ik ben altijd al een duizendpoot geweest, dat zit in mijn natuur.
Sacha Van Wiele